IPA Program

IPA PROGRAMI (KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM)

Avrupa Birliği Komisyonu; 2007-2013 mali döneminde, Avrupa Birliği'nin aday ve potansiyel aday ülkelere gerçekleştireceği dış kaynaklı mali yardımların etkinliğini artırmak amacıyla,

  • PHARE (Poland and Hungary: Action for the Restructuring of Economy),
  • ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-Accession),
  • SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development),
  • CARDS (Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation),
  • Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardım

Programlarını, "IPA-Instrument for Pre-Accession Assistance" (IPA-Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı) olarak yeni ve tek bir mali araç altında toplamıştır.

IPA PROGRAMI'NIN AMACI

IPA Programı, Avrupa Birliği mali yardımlarının programlama ve dağıtım sürecinin etkinliğini artırmak amacıyla tasarlanmıştır. IPA Programı, daha önce uygulanan mali yardım programlarında olduğu gibi, üyelik perspektifi çerçevesinde, aday ve potansiyel aday ülkelerin Avrupa Birliği standartlarına, politikalarına ve müktesebatına uyum çabalarına destek olacaktır.

IPA Programı'nın uygulanması ile; aday ve potansiyel aday ülkelerin özellikle aşağıda belirtilen alanlardaki çabalarına destek verilmesi amaçlanmaktadır:

  • Demokratik kuruluşları güçlendirme ve hukukun üstünlüğü ilkesinin uygulanması,
  • İnsan hakları ile temel hak ve hürriyetlerin korunması, ilerletilmesi ve azınlık haklarına saygı,
  • Kamu yönetimi reformu,
  • Ekonomik reformların yürütülmesi,
  • Sosyal içerme,
  • Cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve ayrımcılığın önlenmesi,
  • Sivil toplumun desteklenmesi,
  • Bölgesel ve sınır ötesi işbirliği, barış ve yeniden yapılanmanın ilerletilmesi,
  • Kurumsal yapılanma,
  • Sürdürülebilir kalkınmayı sağlama,
  • Yoksulluğun azaltılmasına katkıda bulunma.

Ayrıca, IPA Programı'nın amaçları arasında; aday ülkelerin Avrupa Birliği müktesebatına tam uyumunun sağlanması (kabul ve uygulama) ve özellikle Avrupa Birliği'nin ortak tarım ve uyum politikası uygulamalarına ve yönetimine hazır hale getirilmesi de yer almaktadır.

IPA PROGRAMI'NIN BİLEŞENLERİ

IPA Programı olarak adlandırılan yeni yaklaşımın mali yardım bileşenleri beş (5) ana başlık altında toplanmıştır. IPA Programı'nın Bileşenleri olarak adlandırılan bu başlıklar aşağıda sıralanmaktadır:

  1. Kurumsal Kapasite Geliştirme (Institution Building),
  2. Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği (Regional and Cross-Border Co-operation),
  3. Bölgesel Kalkınma (Regional Development),
  4. İnsan Kaynaklarının Gelişimi (Human Resources Development),
  5. Kırsal Kalkınma (Rural Development).

Yeni yaklaşımın mali yardım bileşenlerine bakıldığında; Kurumsal Kapasite Gelişimi ve Bölgesel-Sınır Ötesi İşbirliği maddelerinde herhangi bir değişiklik görülmemektedir. Buna karşılık; Bölgesel Kalkınma, İnsan Kaynaklarını Geliştirme ve Kırsal kalkınma bileşenlerinin alt başlıklarında "KOBİ altyapısı” ve "istihdam”ın öneminin artacağı öngörülmektedir. Bu nedenle, bundan sonra hazırlanacak projelerde ön plana çıkacak ve Avrupa Komisyonu için öncelik teşkil edecek konuların söz konusu iki alanda yoğunlaşması muhtemeldir.

(I) ve (II) numaralı IPA Programı bileşenleri altında sağlanan mali yardımlardan, aday ve potansiyel aday ülkeler ayrım yapılmaksızın faydalanabilecektir; (III), (IV) ve (V) numaralı bileşenlerden ise sadece aday ülkeler yardım alacaktır. Bir başka ifade ile, potansiyel aday ülkeler, sadece "Geçiş Yardımı ve Kurumsal Yapılanma" ile "Sınır Ötesi İşbirliği" bileşenleri altındaki mali yardımlardan yararlanabilecektir.

IPA PROGRAMI'NDAN FAYDALANACAK ÜLKELER

IPA Programı kapsamında, aday ve potansiyel aday ülkelere, 2007-2013 döneminde, 11.468 milyar Euro mali yardım sağlanacaktır. IPA Tüzüğü'ne göre; mali yardımlardan yararlanacak ülkeler iki (2) gruba ayrılmıştır:

  • 1- Avrupa Birliği'ne aday ülkeler olan: Hırvatistan, Makedonya ve Türkiye;
    2- Avrupa Birliği'ne potansiyel aday ülkeler olan: Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova ve Sırbistan.

IPA KAPSAMINDA TÜRKİYE'YE TAHSİS EDİLEN HİBE MİKTARI

Ülkemize; IPA Programı çerçevesinde, 2007-2010 dönemi için 2,256 milyar Euro, 2011-2013 dönemi için 3 Milyar Euro tahsis edilmiştir. Söz konusu mali yardımların; demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü, insan haklarını ve azınlık haklarını güvence altına alan kurumların varlığının istikrarına yönelik projelerin yanı sıra, Türkiye-Avrupa Birliği Sivil Toplum Diyaloğu'nun teşvik edilmesine yönelik projeler için kullandırılacaktır. Ayrıca, bu mali yardımlar ile Ülkemizin Avrupa Birliği Uyum Politikasına (Cohesion Policy) ve Kırsal Kalkınma alanlarına katılım sürecine yardımcı olunması hedeflenmektedir.

Kaynak: AB Komisyonu Delegasyonu