Tarihçe
TÜRKİYE AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ KRONOLOJİSİ
| 1959 | |
| 31 Temmuz: | Türkiye, AET'ye ortaklık için başvurdu. |
| 11 Eylül: | AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina'nın ortaklık başvurularını kabul etti. |
| 1963 | |
| 12 Eylül: | Türkiye ile AET arasında Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması) imzalandı. |
| 1964 | |
| 1 Aralık: | Türkiye-AET Ankara Anlaşması yürürlüğe girdi. |
| 1970 | |
| 23 Kasım: | Gümrük Birliği'ne ilişkin kuralları içeren Katma Protokol Brüksel'de imzalandı. |
| 1971 | |
| 5 Temmuz: | Katma Protokol, TBMM'de 69'a karşı 149 oyla kabul edildi. |
| 22 Temmuz: | Senato, Katma Protokol'ü kabul etti. |
| 1 Eylül: | Katma Protokol'ün ticari hükümleri "Geçici Anlaşma” ile yürürlüğe konuldu. AET, Türkiye'den ithal ettiği sanayi ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini ve miktar kısıtlamalarını (tekstil ürünleri hariç) kaldırdı. |
| 1973 | |
| 1 Ocak: | Katma Protokol yürürlüğe girdi. Türkiye, Birinci Gümrük İndirimi ve Konsolide Liberasyon Listesi Uyumu'nu (Ortak Gümrük Tarifesi) gerçekleştirdi. |
| 1 Ocak: | İngiltere, Danimarka ve İrlanda Topluluğa tam üye oldular. |
| 21 Mayıs: | Türkiye-AET genişleme görüşmeleri mutabakat ile sonuçlandı. |
| 30 Haziran: | I. Genişleme Anlaşması (Tamamlayıcı Protokol) Ankara'da imzalandı. |
| 1974 | |
| 1 Ocak: | Tamamlayıcı Protokol ile ilgili Geçici Anlaşma yürürlüğe girdi. |
| 1976 | |
| 1 Ocak: | Türkiye, Katma Protokol'den kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirerek Birinci Gümrük İndirimi ve Konsolide Liberasyon Listesi Uyumu'nu gerçekleştirdi. |
| 1978 | |
| 4-11 Ekim: | Türkiye 4. Beş Yıllık Planı süresince yükümlülüklerinin dondurulması ve aynı dönem için yaklaşık sekiz milyar dolarlık yardım yapılması talebinde bulundu. |
| 1980 | |
| 19 Eylül: | Ortaklık Konseyi tarım ürünlerinin tamamına yakın bir kısmında Türkiye'ye uygulanan gümrük vergilerinin 1987 yılına kadar sıfıra indirilmesini kararlaştırdı (1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı). |
| 1981 | |
| 1 Ocak: | Yunanistan Topluluğa tam üye oldu. |
| 1982 | |
| 22 Ocak: | Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon'un talebi üzerine, Türkiye'de genel seçimlerin yapılması ve TBMM'nin oluşmasına kadar Karma Parlamento Komisyonu'nun Avrupa kanadının görevinin yenilenmemesi ve Türkiye-AET Anlaşması'nın askıya alınması konusunda karar aldı. |
| 1986 | |
| 1 Ocak: | İspanya ve Portekiz Topluluğa tam üye oldular. |
| 16 Eylül: | Türkiye-AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren dondurulmuş bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin canlandırılması süreci başladı. |
| 1987 | |
| 14 Nisan: | Türkiye, Roma Antlaşması'nın 237., AKÇT Antlaşması'nın 98. ve EURATOM Antlaşması'nın 205. maddelerine istinaden, Avrupa Topluluğu'na tam üye olmak üzere müracaat etti. |
| 1989 | |
| 18 Aralık: | AT Komisyonu, Türkiye'nin tam üyelik başvurusu konusundaki Görüş'ünde (Avis), Topluluğun, kendi İç Pazarı'nı tamamlayabilme sürecinden önce (1992) yeni bir üye kabul edilemeyeceği ve Türkiye'nin katılımdan önce, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç bulunduğu hususlarına yer verdi. |
| 1990 | |
| 6 Haziran: | Topluluklar Komisyonu, Türkiye ile her alanda işbirliğinin başlatılması ve hızlandırılması konusundaki önlemleri içeren bir "İşbirliği Paketi”ni hazırlayarak Konsey'in onayına sundu. |
| 1994 | |
| 30 Temmuz: | Topluluklar Komisyonu, Gümrük Birliği'nin, Türkiye-AT arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması'nda belirtildiği şekilde gerçekleşmesini sağlayıcı ilkeleri tespit etti. |
| 1995 | |
| 1 Ocak: | Avusturya, Finlandiya ve İsveç Topluluğa tam üye oldular. |
| 6 Mart: | Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği'nin tamamlanması ve uygulanmasına ilişkin usul, esas ve süreleri belirleyen 1/95 sayılı Karar, Ortaklık Konseyi'nin 36. dönem toplantısında kabul edildi. |
| 30 Ekim: | Ortaklık Konseyi, 1/95 sayılı Karar çerçevesinde, Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin iyi işlemesi için gerekli teknik koşulları yerine getirdiğini tespit eden 37. dönem toplantısını gerçekleştirdi. |
| 13 Aralık: | "Gümrük Birliğinin Son Döneminin Uygulanmaya Konmasına ilişkin 1/95 Sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı”, Avrupa Parlamentosu tarafından onaylandı (343 Kabul, 149 Ret, 36 Çekimser). |
| 31 Aralık: | Türkiye'nin AB ile entegrasyonunda 22 yıl süren "Geçiş Dönemi” tamamlandı. |
| 1996 | |
| 1 Ocak: | Sanayi ürünleri ile işlenmiş tarım ürünlerini kapsayan Türkiye-AB Gümrük Birliği yürürlüğe girdi. |
| 1997 | |
| 12-13 Aralık: | Lüksemburg Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Güney Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya AB üyeliği için aday ülkeler olarak belirlendi. Aday ülkeler arasında yer almayan Türkiye'nin üyeliğe ehil olduğu teyit edildi. |
| 1998 | |
| 3 Mart: | Türkiye-AB ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik olarak Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan "Türkiye için Avrupa Stratejisi” başlıklı belge açıklandı. |
| 4 Kasım: | "1988 yılı İlerleme Raporu”: Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB'ye üyelik için belirlenmiş kriterler ışığı altında kaydedilen Türkiye'nin Katılım Yönünde İlerlemesine İlişkin Komisyon görüşlerini içeren ilk "İlerleme Raporu" yayımlandı. |
| 1999 | |
| 13 Ekim: | Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ikinci İlerleme Raporu yayımlandı. "1999 yılı İlerleme Raporu” |
| 11-12 Aralık: | Helsinki'de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda Türkiye'ye adaylık statüsü tanındı. |
| 2000 | |
| 4 Temmuz: | Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, 4 Temmuz 2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4587 sayılı Kanun'la, Başbakanlığa bağlı olarak kuruldu. |
| 13 Ekim: | Avrupa Komisyonu Türkiye için üçüncü İlerleme Raporu'nu açıkladı. ”2000 yılı İlerleme Raporu” |
| 8 Kasım: | Avrupa Komisyonu Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi Taslağı'nı ve Genişleme Stratejisi'ni açıkladı. |
| 15 Kasım: | Türkiye'nin ekonomik ve sosyal reform programını desteklemek amacıyla, Avrupa Komisyonu, MEDA programı çerçevesinde 150 milyon Euro tutarında olan ve 2001 yılı içerisinde ödenmesi tamamlanacak olan bir hibe yardımına onay verdi. |
| 2001 | |
| 4 Ocak: | AB Konseyi Türkiye'ye 2001-2003 yılları içinde verilecek olan toplam 135 milyon Euro tutarındaki hibeyi onayladı. |
| 26 Şubat: | Katılım Ortaklığı'na ilişkin usuller ile Katılım Ortaklığı çerçevesinde Türkiye'nin alacağı yardımların temelini oluşturan Çerçeve Yönetmelik Genel İşler Konseyi'nin toplantısında kabul edildi. |
| 8 Mart: | Türkiye Katılım Ortaklığı Belgesi: AB Bakanlar Konseyi Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığında Yer Alan İlkeler, Öncelikler, Ara Hedefler ve Koşullara İlişkin 8 Mart 2001 tarihli ve 2001/235/AT sayılı Konsey Kararı {24 Mart 2001 tarih ve L 85 sayılı AB Resmi Gazetesi} için Katılım Ortaklığı Belgesi'ni kabul etti. |
| 19 Mart: | TBMM "Topluluk Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı”nı kabul etti. |
| 13 Kasım: | Avrupa Komisyonu Türkiye için dördüncü İlerleme Raporu'nu yayınladı. "2001 yılı İlerleme Raporu” |
| 2002 | |
| 20 Kasım: | Avrupa Komisyonu Türkiye için beşinci İlerleme Raporu'nu yayınladı. "2002 yılı İlerleme Raporu” |
| 12-13 Aralık: | Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı Kopenhag'da gerçekleştirildi. Zirve Sonuç Bildirgesi'nde, "Avrupa Komisyonu'nun raporu ve önerisi temelinde, Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini karşıladığına karar verilmesi halinde, 2004 Aralık ayında toplanacak olan Avrupa Konseyi'nin, Türkiye ile AB arasındaki müzakereleri gecikme olmaksızın başlatacağı” ifadesi yer aldı. Böylelikle, Türkiye'nin AB'ye katılım sürecine yönelik olarak ilk kez somut bir perspektif belirlendi. |
| 2003 | |
| 19 Nisan: | Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "AB Uyum Komisyonu” kuruldu.. |
| 12 Haziran: | Katılım Ortaklığı Belgesi: "Türkiye ile Katılım Ortaklığında Yer Alan İlkeler, Öncelikler, Ara Hedefler ve Koşullara İlişkin 19 Mayıs 2003 tarih ve 2003/398/EC sayılı Konsey Kararı" {12 Haziran 2003 tarihli ve L 145 sayılı AB Resmi Gazetesi} |
| 24 Temmuz: | Ulusal Program: "Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair 23 Haziran 2003 tarih ve 2003/5930 sayılı Karar" {24 Temmuz 2003 tarih ve 25178 Mükerrer sayılı Resmi Gazete}. |
| 8 Ekim: | Türkiye'nin AB tarafından sağlanan mali kaynakları kendi ihtiyaçları doğrultusunda, kendi inisiyatifi ile kullanması için oluşturulan Merkezi Olmayan Yapılanma Sistemi Avrupa Komisyonu tarafından akredite edildi. |
| 5 Kasım: | Avrupa Komisyonu Türkiye için 6. İlerleme Raporu'nu açıkladı. "2003 yılı İlerleme Raporu” |
| 2004 | |
| 24 Nisan: | Kıbrıs'ta referandum yapıldı. Kıbrıs Türk halkının yüzde 64.9'u Annan Planı'nı onaylarken, Kıbrıs Rum Kesimi'nde ise halkın yüzde 75.83'ü Plan'ı reddetti |
| 1 Mayıs: | Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Slovak Cumhuriyeti, GKRY, Malta ve Slovenya Topluluğa tam üye oldular. |
| 6 Ekim: | "2004 yılı İlerleme Raporu" ve rapora bağlı Tavsiye Belgesi yayımlandı. Tavsiye Kararı'nda, Türkiye'nin siyasi kriterleri yerine getirdiği yönünde bir değerlendirme yapıldı ve Türkiye ile katılım müzakerelerinin açılması tavsiye edildi. |
| 29 Ekim: | Avrupa Anayasası Roma'da imzalandı. Anayasa ile birlikte imzaya açılan Nihai Senet ise, üye ülkelerin yanı sıra, Anayasa'ya ilişkin çalışmaları yürüten Hükümetlerarası Konferans'a katılan aday ülkeler (Türkiye, Bulgaristan ve Romanya) tarafından imzalandı. |
| 15 Aralık: | Avrupa Komisyonu'nun 2004 yılı Türkiye İlerleme Raporu ve Tavsiye Kararı'na ilişkin olarak Avrupa Parlamentosu tarafından hazırlanan rapor Parlamento'nun Genel Kurul toplantısında kabul edildi. Rapor'da, siyasi alanda gerçekleştirilen reformlar dikkate alınarak, Avrupa Konseyi'nin Türkiye ile üyelik müzakerelerine gecikmeksizin başlaması çağrısında bulunuldu. |
| 16-17 Aralık: | Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı Brüksel'de gerçekleştirildi. Zirve'de, Türkiye'nin Kopenhag siyasi koşullarını yerine getirdiği teyit edildi ve Türkiye ile katılım müzakerelerinin 3 Ekim 2005 tarihinde başlaması karara bağlandı. |
| 2005 | |
| 3 Haziran: | Devlet Bakanı Ali BABACAN, Avrupa Birliği ile yapılacak tam üyelik müzakerelerinde "Başmüzakereci" görevini yürütmekle görevlendirildi. Komisyonu. |
| 29 Haziran: | Avrupa Komisyonu, Türkiye ile katılım müzakerelerinin genel ilkelerini tespit etmeye yönelik Müzakere Çerçeve Belgesi taslağını açıkladı. |
| 29 Haziran: | AB ve aday ülkeler sivil toplumları arasındaki diyalogu geliştirmeyi hedefleyen ve Türkiye ile AB vatandaşlarını yakınlaştırmaya yönelik mekanizmalar da içeren Tebliğ, Avrupa Komisyonu tarafından açıklandı. |
| 29 Temmuz: | Türkiye-AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Anlaşması'nın, AB'nin 1 Mayıs 2004 tarihli genişlemesi doğrultusunda uyarlanması ve Gümrük Birliği uygulamalarının yeni AB üyelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesine yönelik Ek Protokol Türkiye tarafından imzalandı. Protokol, söz konusu imzanın Ek Protokol'de atıfta bulunulan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin tanınması anlamına gelmeyeceğine ilişkin bir Deklarasyon eşliğinde İngiltere Dönem Başkanlığı'na iletildi. |
| 21 Eylül: | AB, Türkiye'nin 29 Temmuz 2005 tarihli Deklarasyonu'na cevaben bir Karşı Deklarasyon yayınladı. Deklarasyon'da, "tüm AB üyesi ülkelerin tanınması, katılım sürecinin zaruri bir parçasıdır” ifadesi yer aldı. |
| 3 Ekim: | AB, Türkiye ile katılım müzakerelerinin genel ilkelerini ortaya koyan Müzakere Çerçeve Belgesi'ni onayladı. Belge kapsamında, "müzakerelerin paylaşılan hedefinin katılım olduğu” teyit edildi. |
| 3 Ekim: | Lüksemburg'da alınan kararla AB, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini resmen başlattı. |
| 20 Ekim: | Üyelik müzakerelerinin ilk aşamasını oluşturan "Tarama Süreci", bilim ve araştırma alanında düzenlenen "Tanıtıcı Tarama" toplantısı ile başladı ve tüm fasıllardaki tarama toplantıları 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlandı. |
| 9 Kasım: | Avrupa Komisyonu Türkiye için hazırladığı 8. İlerleme Raporu "2005 yılı İlerleme Raporu” ve gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi'ni yayınladı. |
| 2006 | |
| 20 Ocak: | Türkiye, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yeni planı BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a sundu. Bu planda, Türk limanlarının Rumlara açılması karşılığında, KKTC'ye uygulanan izolasyonların kaldırılması istendi |
| 23 Ocak: | 9 Kasım 2005 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Konseyi tarafından kabul edildi. |
| 12 Haziran: | Taraması tamamlanan Bilim ve Araştırma faslı, Lüksemburg'da düzenlenen Hükümetlerarası Konferans'ta açıldı. Türkiye'nin gerekli kriterleri yerine getirdiği belirtildi ve bu fasıl aynı toplantıda geçici olarak kapatıldı. |
| 31 Temmuz: | Avrupa Komisyonu'nun, 2006 yılına kadar çeşitli mali yardım programları (ISPA, SAPARD, PHARE, CARDS, Türkiye Tüzüğü) kapsamında sağladığı mali yardımlar, 2007-2013 döneminde "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı" (Instrument for Pre-Accession-IPA) adı verilen yeni ve tek bir çerçeve mekanizma kapsamına almıştır: "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) 17 Temmuz 2006 tarih ve 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğü” {31 Temmuz 2006 tarihli ve L 210 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesi}. |
| 8 Kasım: | Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi ve Türkiye için 9. İlerleme Raporu'nu yayımladı.”2006 yılı İlerleme Raporu”. Avrupa Komisyonu, İmzalanan Ek Protokol'e karşın, limanların ve havaalanlarının Kıbrıs Rum kesiminin kullanımına açılmadığı tespitinde bulundu ve Türkiye'ye 14-15 Aralık'taki liderler zirvesine kadar süre verdi. |
| 29 Kasım: | Komisyon tarafından Türkiye'nin Ek Protokol'den kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirdiğine dair tavsiye kararı alıncaya kadar GKRY ile ilgili yükümlülüklerine ilişkin politika alanlarını kapsayan sekiz fasılda (Malların Serbest Dolaşımı, İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunum Serbestisi, Mali hizmetler, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Balıkçılık, Ulaştırma Politikası, Gümrük Birliği, Dış İlişkiler) müzakerelerin başlatılmaması ve hiçbir fasılda müzakerelerin kapatılmamasını öneren Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye Belgesi açıklandı. |
| 11 Aralık: | Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye Belgesi Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi toplantısında kabul edildi. |
| 15 Aralık: | Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye Belgesi Brüksel Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda onaylandı. |
| 2007 | |
| 28 Mart: | İşletme ve Sanayi Politikası faslında müzakereler açıldı. |
| 17 Nisan: | AB Müktesebatına Uyum Programı açıklandı. |
| 6 Haziran: | İstatistik ve Mali Kontrol fasıllarında müzakereler açıldı. |
| 6 Kasım: | Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi, Türkiye için İlerleme Raporu "2007 yılı İlerleme Raporu” ve Katılım Ortaklığı Belgesi'ni yayımladı. |
| 19 Aralık: | Tüketicinin ve Sağlığın Korunması ve Trans-Avrupa Şebekeleri fasıllarında müzakereler açıldı. |
| 2008 | |
| 26 Şubat: | Avrupa Konseyi Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi'ni onayladı. |
| 17 Haziran: | Fikri Mülkiyet Hukuku ve Şirketler Hukuku fasıllarında müzakereler açıldı. |
| 5 Kasım: | Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi ve Türkiye için İlerleme Raporu'nu yayımladı.”2008 yılı İlerleme Raporu” |
| 19 Aralık: | Sermayenin Serbest Dolaşımı ve Bilgi Toplumu ve Medya fasıllarında müzakereler açıldı. |
| 31 Aralık: | 2008 yılı Ulusal Programı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. |
| 2009 | |
| 10 Ocak: | Devlet Bakanı Egemen BAĞIŞ, Avrupa Birliği makamları ile yapılacak tam üyelik müzakerelerinde "Başmüzakereci" görevini yürütmekle görevlendirildi. |
| 30 Haziran: | Vergilendirme faslında müzakereler açıldı. |
| 14 Ekim: | Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi ve Türkiye için İlerleme Raporu'nu yayımladı. "2009 yılı İlerleme Raporu” |
| 21 Aralık: | Çevre faslında müzakereler açıldı. |
| 2010 | |
| 30 Haziran: | Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Politikası faslında müzakereler açıldı. |